مهندسی شهرسازی
پیشینه و معرفی رشته
دروس رشته مهندسی شهرسازی ترکیبی از رشته‌های متفاوت است که همه در شکل‌گیری شهر تاثیر گذارند به همین علت رشته شهرسازی در عین تخصصی بودن به عنوان یک رشته میان رشته‌ای شناخته می‌شود که زمینه‌های گوناگون در سطوح روستایی، شهری و منطقه‌ای از یک سو و سطوح فنی، انسانی و محیطی از سوی دیگر را در بر می‌گیرد. یک شهرساز در کنار نقش خود سیاست‌گذار و هماهنگ کننده معماران، مهندسین عمران، اقتصاد دانان و جامعه‌شناسان در محیط شهری است.
قسمت اصلی دروس رشته مهندسی شهرسازی به دانشجو مهارت برنامه‌ریزی و طراحی فضای شهری در مقیاس‌های مختلف را به صورت تئوری و عملی آموزش میدهند؛ در کنار این مباحث، سه دسته دروس نظریات توضیحی، شناخت کمی و عددی و مهارت‌های بیان تصویری و نقشه برداری به مهندس شهرساز در شناخت شهر و طراحی مناسب کمک می‌کنند.
به علت درگیری این رشته با بحث طراحی، متقاضی تحصیل در آن بایستی تا حدودی با مبانی طراحی آشنا بوده، به این موضوع علاقه داشته و دارای ذوق و استعداد هنری و خلاقیت و هوش بصری نیز باشد. در کنار آن، بایستی به مسائل اجتماعی، انسانی، اقتصادی و فنی علاقه‌مند باشد و حین تحصیل کارهای تحقیقاتی و پژوهشی فراوانی انجام دهد. همچنین افرادی که دغدغه تاثیر‌گذاری در زندگی شهری و توسعه شهر خود را دارند در این رشته به موفقیت بیشتری دست پیدا می‌کنند.
چشم انداز رشته
فارغ التحصیل رشته مهندسی شهرسازی با توجه به آموخته‌های خود، می‌تواند در نهادهای مختلف شهرسازی کشور، مانند مواردی که در زیر آمده‌اند مشغول به کار شود:
دفاتر شهرسازی و فنی شهرداری‌ها
دفاتر فنی وزارت کشور
وزارت راه و شهرسازی و سازمان‌های مسکن و شهرسازی استان‌ها
کارشناسی دادگستری
دفاتر فنی جهاد کشاورزی
بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
دفاتر مهندسین مشاور شهرسازی
سایر نهادهای مرتبط برای اجرای طرح‌های شهری کشور. همچنین شرکت‌های خصوصی و مهندسین مشاور فعال در زمینه تهیه طرح‌ها و برنامه‌های شهری، بیشتر بازار کار فارغ التحصیلان این رشته را تشکیل میدهند و در کنار آن مهندس شهرساز با قبولی در آزمون نطام مهندسی می‌تواند پروانه اشتغال به کار و حق امضا دریافت کند.
دروس و واحدهای درسی
دروس دانشگاهی رشته مهندسی شهرسازی به چهار دسته دروس پایه، دروس اصلی، دروس تخصصی و دروس اختیاری تقسیم می‌شوند. در ترم‌های اول، بیشتر واحدهای درسی را، دروس پایه تشکیل میدهند. این دروس، معمولا عبارت هستند از:
ریاضیات
(+) ریاضی عمومی ۱
(+) ریاضی عمومی ۲
(+) معادلات دیفرانسیل
(+) زبان تخصصی
درآمدی بر شهرسازی
درک و بیان محیط شهری
بیان معماری
(+) بیان معماری ۱
بیان معماری ۲
آمار در شهرسازی
(+) هندسه احجام و پرسپکتیو
مبانی طراحی
(+) GIS
(+) کاربرد نقشه‌برداری در شهرسازی
از دروس اصلی رشته مهندسی شهرسازی نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
جامعه‌شناسی شهری
جغرافیای شهری
اقتصاد شهری
تاریخ شهر و شهرسازی در جهان
(+) تاریخ شهر و شهرسازی در ایران
(+) مبانی و روش‌های برنامه‌ریزی شهری
(+) مبانی و روش‌های طراحی شهری
شناخت فضای شهری
(+) مدل‌های کمی در شهرسازی
روش تحقیق در شهرسازی
طرح شهرسازی
طرح شهرسازی ۱
طرح شهرسازی ۲
طرح شهرسازی ۳
طرح شهرسازی ۴
طرح شهرسازی ۵
از دروس تخصصی رشته مهندسی شهرسازی می‌توان موارد زیر را نام برد:
(+) برنامه‌ریزی حمل و نقل درون شهری
(+) طراحی شبکه‌های حمل و نقل شهری
مسکن
تاسسیات و زیرساخت‌های شهری
(+) منظرسازی
برنامه‌ریزی منطقه‌ای
بافت‌های فرسوده و تاریخی
در هر رشته‌ای، تعداد دروس اختیاری وجود دارند که دانشجویان معمولا آن‌ها را در ترم‌های آخر تحصیل فرا می‌گیرند. برخی از دروس اختیاری رشته مهندسی شهرسازی عبارت هستند از:
(+) مبانی مهندسی معماری و ساختمان
گرافیک رایانه‌ای در شهرسازی
حقوق و قوانین شهری
کاربرد رایانه در شهرسازی
طراحی و کاربرد نظام اطلاعات شهری
مدیریت شهری
سمینار مسایل شهری
تفسیر عکس‌های هوایی و ماهواره‌ای
ارزیابی اثرات توسعه بر محیط زیست
علم و هنر شهرسازی
سوانح طبیعی و سکونت‌گاه‌های انسانی
(+) آمار و احتمالات
مبانی برنامه‌ریزی و مدیریت محیطی
ارزیابی توان محیط زیست
بوم‌شناسی و برنامه‌ریزی و طراحی محیط
(+) مبانی کارآفرینی
(+) تاریخ معماری معاصر
