مصرف مواد مخدر در نوجوانان
اگر فرزند نوجوان داشته باشید، فکر این که او مواد مخدر مصرف کند، موجی از احساسات شدید و آزار دهنده را در وجود شما بر می انگیزد، خشم، ترس، ناامیدی، و احساس بی پناهی تنها برخی از این احساسات هستند.
مشکل اینجاست که، در موقعیتی با چنین آشوب روحی ناشی از کشف احتمال اینکه در حال زندگی با فردی معتاد هستید، باید بتوانید مشخص کنید که آیا واقعا نوجوان شما مواد مصرف می کند یا اینکه شما زیادی منفی باف هستید. بستن درها، تغییرات مداوم در روحیه، یا پنهان کاری می توانند صرفا رفتارهای معمول یک نوجوان برای دفاع از حریم خصوصی خود باشند، ولی همچنین می توانند نشانه هایی باشند از مسئله ای ناگوار. اما چگونه حقیقت را دریابیم؟
جواب ساده ای برای این سوال وجود ندارد، اما راه هایی وجود دارند تا بتوانید مشخص کنید که آیا فرزند شما مواد مصرف می کند.
باید از او بپرسید
مستقیم ترین راه برای خلاص شدن از نگرانی ها این است که از فرزند خود مستقیما بپرسید. این بهترین قدم ابتدایی است اگر نگران مصرف مواد مخدر توسط فرزند خود هستید. اما پیش از آنکه این کار را انجام دهید، باید به مسائل زیر توجه داشته باشید:
1. باید دلایل روشن و منطقی برای اینکه چرا فکر می کنید نوجوان مواد مصرف می کند، داشته باشید. نمونه های مشخصی داشته باشید که بتوانید به آنها استناد کنید.
2.برای پیامد های احتمالی آماده باشید، اگر قبول کردند که مواد مصرف می کنند، چه خواهید کرد و چه خواهید گفت؟ اگر خشمگین و احساساتی شدند چه خواهید کرد؟
3.چگونه این مسئله را به آنها انتقال خواهید داد که بیشتر نگران او هستید و می خواهید به او کمک کنید تا اینکه او را تنبیه و مجازات کنید؟
اگر نمی دانید چگونه مسئله را با فرزند خود مطرح کنید، پرسیدن این که مصرف مواد مخدر چقدر در مدرسه شایع شده است می تواند شروع خوبی باشد، یا این که نظر دوستان او در باره ی مصرف مواد مخدر والکل چیست؟ نوجوانان بیشتر مایل هستند درباره ی دیگران صحبت کنند تا خودشان. این گفت وگو به شما نگرشی از گرایش های و عادات دوستان و همسالان فرزند شما خواهد داد و همچنین دیدی بهتر از زمینه ی فکری خود او پیدا خواهید کرد.
اگر احساس کردید بحث زیادی کشدار شده و چیز بیشتری متوجه نمی شوید، می توانید گفت و گو را با پرسیدن این که آیا آنها تابحال در حظور او الکل یا مواد مخدر مصرف کرده اند، و سپس بررسی کنید که آیا کسی به او مصرف مواد مخدر را پیشنهاد داده است یا خیر. اگر پاسخ او مثبت بود، شما می توانید بپرسید که آیا امتحان کرده اند، و این که آیا بیشتر از یک بار اتفاق افتاده است و سوالاتی از این دست را بپرسید. پس شما نقطه ی اتکایی برای مطرح کردن نگرانی بزرگتر خود در مورد احتمال مصرف مداوم او و مشکل احتمالی دارید.
علارغم تلاش شما، اما این احتمال وجود دارد که بخشی از حرف های او و یا تمام آن دروغ باشد. اگر فکر می کنید انکار کردن های نوجوان حقیقت ندارد به آنها دوباره گوشزد کنید که چرا فکر می کنید که آنها حقیقت را بیان نمی کنند، و به آنها به آنها فرصت دهید تا پذیرفته و یا نگرانی شما را برطرف سازند.
همچنین این مسئله اهمیت دارد که آنها را متوجه کنید که اگر بپذیرند که مشکلی وجود دارد تحمل شنیدن آن را دارید، اما اگر دروغ بگویند مشکلات دیگری در رابطه ی شما با او به وجود خواهد آمد. در نهایت اگر نمی خواهند و یا نمی توانند حقیقت را برای شما بیان کنند، کار زیادی برای وادار کردن او از دست شما ساخته نخواهد بود (بسیاری از بزرگسالان با مشکل اعتیاد به مواد مخدر زمان طولانی را صرف دروغ گفتن به خود و دیگران می کنند).
اگر پذیرفتند که مواد مخدر مصرف می کنند، بنابراین اولین پاسخ شما تشکر از صداقت او خواهد بود. پاسخ بعدی به او نباید پرسیدن”چرا؟” باشد، بلکه بجای آن چیزی شبیه به “این موضوع خیلی مرا نگران می کند، از این کاری که انجام می دهی چه احساسی داری؟” بهتر خواهد بود، چنین پاسخی از طرف شما توانایی شما برای ایستادگی در برابر این حقیقت را به نمایش می گذارد، و زمینه را برای ادامه ی گفت و گو فراهم می سازد.
توجه داشته باشید که با اینکه دروغ گفتن در باره ی مصرف مواد مخدر معمول است، برخی اوقات والدین به شدت نگرانند که فرزند آنها به دروغ مصرف مواد مخدر را انکار می کنند، در حالی که اینگونه نیست و نوجوان حقیقت را بیان کرده است. اگر پاسخ او در باره ی کارهایی که شک شما را برانگیخته اند قانع کننده باشند سعی کنید آنها را باور کنید.
از نزدیکتر مسئله را بررسی کنید
اگر هنوز شک شما برطرف نشده است، و نوجوان نیز مصرف مواد مخدر را همچنان انکار می کند، بنابراین شما باید از نزدیکتر این مسئله را بررسی کنید.
برخی از کارهایی که می توانید انجام دهید از این قرار هستند:
- با معلمان او صحبت کنید و ببینید که آیا آنها متوجه موضوعی شده اند.
- مراقب پول های خود باشید و دسترسی او را به پول ها مورد توجه قرار دهید
- به تغییرات در هزینه های آنها توجه کنید
- هنگامی که از خانه بیرون می رود بررسی کنید که به جایی رفته باشد که به شما گفته است، برای مثال می توانید با والدین دوست او تماس گرفته و مطمئن شوید که به آنجا رفته است.
- اتاق او را بگردید (با او صادق باشید و با صراحت در حضور آنها این کار را انجام دهید و یا به آنها بگویید که اتاق او را گشته اید). حریم خصوصی برای نوجوان اهمیت زیادی دارد، و نباید برای مسائل غیر ضروری آن را نقض کرد، اما خطری که در این موضوع و جود دارد این کار شما را توجیه می کند.
علایم استفاده از مواد مخدر
علایم بسیار متنوع و متعددی برای استفاده از مواد مخدر وجود دارند، اما در عین حال بسیاری از این علایم می توانند جزء ویژگیهای معمول دوره ی نوجوانی نیز باشند، برای مثال کم توجهی به نظافت فردی، تغییر حالات روحی و غیره. چیزی که شما باید به دنبال آن باشید تغییراتی هستند که برای نوجوان شما غیر طبیعی باشند. شما باید بیشتر یک یا دو علامت مشاهده کنید، زیرا مصرف مداوم مواد مخدر معمولا علائم متعددی را به وجود می آورند.
در زیر به تعدادی از علایم مصرف احتمالی مواد مخدر اشاره شده است. باید توجه داشته باشید که این علایم به هیچ وجه کامل، جامع، و قطعی نبوده و صرفا جنبه ی راهنمایی دارند:
رفتارها
- تغییرات ناگهانی در روابط، دوستان، و عادات.
- تغییر در روحیات یا ثبات عاطفی
- رفتارهای غیر محترمانه و آزار دهنده
- خنده های بی دلیل
- رفتارهای خصمانه، عصبی، و عدم همکاری
- اشتیاق به موسیقی، لباس پوشیدن و پوسترهای مربوط به سبک زندگی مرتبط با مشروبات الکلی و مواد مخدر.
- پرهیز از تماس چشمی
- پنهان کاری
- ناتوانی در سخن گفتن به گونه ای که قابل فهم باشد، یا سخنرانی های آتشین و پر حرارت
- بیش فعالی
- خستگی یا بی حالی غیر معمول
- دوره هایی همراه با بی خوابی یا داشتن انرژی مضاعف، و پس از آن دوره های طولانی اسارت در خواب
- اشتهای شدید و پرخوری ناگهانی
- چشم های قرمز، تنگی یا گشادی بیش از حد مردمک های چشم
- نرسیدن به خود و داشتن ظاهری به هم ریخته
- سوختگی یا سیاهی انگشتان یا لب ها
- وجود زخم ها و خراشیدگی هایی که توضیحی برای آن ندارند
- پدیدار شدن خطوط برروی بازوها یا پاها
- لرزش، رعشه، و سخن گفتن بی معنی یا نا مفهوم
- نداشتن هماهنگی، تعادل، و شلختگی
- بوهای غیر معمول در بازدم، بدن، یا لباس ها.
شرایط
- کم شدن پول از کیف شما
- نوجوان هیشه با کمبود پول مواجه است
- ناپدید شدن برخی از داروها
- افزایش استفاده از رایحه ها و خوش بوکننده ها
- استفاده بیش از حد از قرص های نعنا و خوشبو کننده های دهان، و دهان شورها
- قفل بودن در اتاق نوجوان
- تغییر گروه دوستان
- مدرسه گریزی یا بی علاقه شدن به مدرسه
- از دست دادن علاقه به فعالیت های فوق برنامه، سرگرمی ها یا ورزش
- شکایت و گلایه از معلمان یا همکاران
- تماس های تلفنی یا بیرون رفتن های مخفیانه
اگر اطمینان پیدا کردید که نوجوان مواد مخدر مصرف می کند
اگر با اعتراف نوجوان و یا صرفا با اتکا به شواهد زیاد موجود به این نتیجه رسیدید که نوجوان شما اقدام به مصرف مواد مخدر می کند، باید تصمیم بگیرید چه کاری در این باره انجام دهید. این کار بسیاری از مواق می تواند پیچیده و دشوار باشد، و بسته به موقعیت ها میزان پیچیدگی و دشواری آن نیز متفاوت است.
برخی مسائل که هنگام تصمیم گیری درباره ی انجام اقدامات لازم در چنین موقعیت هایی باید مورد توجه قرار گیرند:
- آیا نوجوان در مرحله ی استفاده ی تفریحی از مواد مخدر است یا به صورت مداوم از این مواد استفاده کرده و در نتیجه در حال گرفتار شدن به اعتیاد بوده یا اینکه او هم اکنون فردی معتاد است؟
- آیا نوجوان صادقانه به سوالات شما پاسخ می دهد؟ بسیاری از از معتادان، از جمله افراد بالغ، به سختی می توانند بپذیرند که برای خود یا دیگران مشکل ایجاد کرده اند.
- انگیزه ی نوجوان از مصرف مواد مخدر چیست؟ آیا در نتیجه ی ارتباطات اجتماعی و همسالان به مصرف مواد مخدر روی آورده است، یا اینکه برای سازگاری با مشکلات و مسائلی بسیارعمیقتر به مصرف آنها روی آورده است؟
- در صورتی که شما معتقد هستید برای حل این مشکل نیاز به کمک گرفتن از یک متخصص وجود دارد، تا چه میزان نوجوان مایل به انجام این کار است؟
اگر نوجوان هنوز در مرحله ی استفاده ی تفریحی از مواد مخدر است، و تنها گاه به گاه مواد مخدر مصرف می کند، ممکن است بتوان از طریق ایجاد محدودیت ها و پیامد های مشخص نقض آن محدودیت ها، احتمال بازگشت فرزند شما به مصرف مواد مخدر را از بین برد.
اما اگر او به صورت مداوم به مصرف مواد مخدر می پردازد برای کمک به او نیاز به برداشتن گام های بزرگتری دارید و در این راه باید از یک متخصص کمک بگیرید. اگر نمی دانید این کار را از کجا شروع کنید و اطلاعی در این زمینه ندارید می توانید با پزشک خانواده خود مشورت کنید.
صرف نظر از هر راهی که انتخاب کنید، ابتدا این مسئله بسیار حائز اهمیت است که نوجوان را قانع کنید که به کمک نیاز دارد و مایل به همکاری باشد. اما انجام این کار به سادگی گفتن آن نیست و ممکن است اندکی به زمان نیاز داشته باشد، اما برای ایجاد تغییرات ماندگار و همیشگی، پذیرش مسئولیت مشکل خود توسط نوجوان بسیار حیاتی است.
