علوم و مهندسي آب

پیشینه و معرفی رشته

رشته علوم و مهندسی آب یک رشته میان‌رشته‌ای (Interdisciplinary) است؛ در سال 91 وزارت علوم پس از بازنگری رشته‌های آب، رشته کشاورزی-آب و رشته عمران-آب را از لیست رشته‌های خود حذف و رشته‌ جدیدی با برنامه درسی بازنگری شده، تحت عنوان رشته علوم و مهندسی آب تعریف کرد.

امروزه رشته علوم و مهندسی آب در سطح جهانی بسیار مورد توجه است زیرا با توجه به افزایش روز افزون جمعیت و توسعه صنایع، منابع محدود آب شیرین قابل دسترس در معرض انواع آلودگی‌های میکروبی و شیمیایی قرار گرفته است؛ آلاینده‌های فراوانی از طریق فاضلاب‌های شهری، صنعتی و زه‌آب‌های کشاورزی منابع حیاتی انسان‌ها را به‌طور جدی مورد تهدید قرار داده‌اند و این روند، رفته رفته به گونه‌ای شده ‎که دسترسی به آب کافی و مناسب در برخی از کشورها به یک بحران جدی تبدیل شده است. همچنین، بحران آب در ایران تحت تأثیر 4 عامل رشد جمعیت، کشاورزی کم‌بازده، مدیریت ناکارآمد در سایه عطش توسعه، و تغییرات اقلیمی شدید قرار دارد.

رشته علوم و مهندسی آب، طیف گسترده‌ای از دانش‌ها در زمینه آب را در بر می‌گیرد. این رشته مناسب کسانی است که علاقه‌مند به حوزه مسائل مرتبط با آب هستند. همانطوری که گفته شد، رشته علوم و مهندسی آب یک رشته میان‌رشته ای بوده و دارای انعطاف‌پذیری زیادی است. اصولا موضوع آب یک موضوع میان‌رشته‌ای بوده و می‌تواند تعامل خوبی با همه رشته‌های مختلف دانشگاهی داشته باشد. گستردگی رشته مهندسی آب به حدی است که دانشجویان آن ملزم هستند تا درس‌هایی از رشته‌هایی دیگر مانند فناوری اطلاعات، مهندسی صنایع، مهندسی محیط زیست، مهندسی کشاورزی (زراعت، باغبانی و گیاهپزشکی)، جغرافیا، اقتصاد، علوم اجتماعی و حقوق را بگذرانند.

چشم انداز رشته

با توجه به‌ گستردگی و ارتباط نزدیکی که رشته علوم و مهندسی آب با رشته‌های دیگر دارد، زمینه‌های اشتغال مربوط به آن بسیار زیاد و متنوع هستند. فارغ التحصیلان این رشته، می‌توانند در بخش‌های زیر مشغول به‌کار شوند:

وزارت نیرو مانند شرکت‌های آب منطقه‌ای، شرکت‌های آب و فاضلاب شهری و روستایی
وزارت جهاد کشاورزی
مهندسین مشاور آب و خاک
شرکت‌های خصوصی مشاور و پیمانکاری
شیلات

دروس و واحدهای درسی

در ادامه، فهرستی از مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته علوم و مهندسی آب را آورده‌ایم:

(+) مکانیک سیالات
هیدرولیک مجاری روباز
(+) مکانیک خاک
طراحی سازه‌های آبی
مبانی و روش‌های آبیاری
مبانی زهکشی
(+) هیدرولوژی آب‌های سطحی
(+) آب‌های زیرزمینی
(+) مقاومت مصالح
مهندسی منابع آب
حفاظت آب و خاک
ایستایی
(+) نقشه برداری
(+) مبانی محیط زیست
هوا و اقلیم‌شناسی
(+) آمار و احتمالات مهندسی
(+) هیدرولوژی مهندسی
طراحی سامانه‌های آبیاری سطحی
طراحی سامانه‌های آبیاری تحت فشار
(+) رابطه آب و خاک و گیاه
مهندسی رودخانه
متره و برآورد پروژه‌های آبی
کیفیت آب
(+) برنامه‌نویسی رایانه‌ای
(+) اقتصاد مهندسی