علت و درمان بوی بد واژن چیست؟

ترشحات واژن اغلب یک اتفاق طبیعی و دائمی است. با این حال انواع خاصی از ترشحات وجود دارند که نشان دهنده عفونت هستند. ترشحات غیرطبیعی ممکن است به رنگ زرد یا سبز، دارای قوام، تراکم یا بوی بد باشند.

معمولاً مخمر یا عفونت باکتریایی باعث ترشح غیرطبیعی می‌شود. اگر ترشحاتی را مشاهده کردید که به نظر غیرمعمول است یا بوی بدی دارند، برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.

انواع ترشحات واژن

چندین نوع مختلف از ترشحات واژن وجود دارند. این نوع ترشحات بر اساس رنگ و قوام آن‌ها دسته بندی می‌شوند. برخی از انواع ترشحات، طبیعی است. برخی دیگر ممکن است یک بیماری زمینه‌ای را نشان دهند که نیاز به درمان دارند.

• سفید

مقدار کم ترشحات سفید، به خصوص در آغاز یا انتهای چرخه قاعدگی، طبیعی است. با این حال اگر ترشحات همراه با خارش و دارای قوام یا شکل ظاهری غلیظ و شبیه پنیر خامه‌ای باشند، طبیعی نیست و نیاز به درمان دارند. این نوع ترشحات ممکن است نشانه‌ای از عفونت باکتریایی باشد.

• صاف و آبکی

ترشح شفاف و آبکی کاملا طبیعی است. این وضعیت ممکن است در هر زمان از ماه رخ دهد. این امکان وجود دارد که این ترشحات بعد از ورزش (به خصوص ورزش سنگین) به وجود آیند.

• واضح و کشدار

وقتی ترشحات شفاف اما کشیده و شبیه به مخاط باشند و نه آبکی، این وضعیت نشان دهنده این است که احتمالاً شما تخمک گذاری می‌کنید. این نوع ترشح و تخلیه، طبیعی است.

• قهوه‌ای یا خونین

معمولاً ترشحات قهوه‌ای یا خونی طبیعی است، خصوصاً وقتی در چرخه قاعدگی یا بلافاصله بعد از آن اتفاق بیفتد. ترشح دیررس در پایان دوره قاعدگی ممکن است به جای قرمز، قهوه‌ای به نظر برسد. همچنین در دوره‌های پریودی ممکن است مقدار کمی ترشحات خونی داشته باشید. به این شرایط لکه بینی می‌گویند.

اگر لکه بینی در زمان عادی دوره شما رخ دهد و اخیراً بدون محافظت رابطه جنسی داشته‌اید، این وضعیت می‌تواند نشانه بارداری باشد. معمولا لکه بینی در مرحله اولیه بارداری نشانه سقط جنین است؛ بنابراین باید با پزشک خانوادگی خود در مورد این موضوع صحبت کنید.

در موارد نادر، ترشحات قهوه‌ای یا خونی می‌تواند نشانه‌ای از سرطان آندومتر یا دهانه رحم باشد. این موضوع می‌تواند نشان دهنده مشکلات دیگری مانند فیبروم یا رشد غیر طبیعی باشد. به همین دلیل انجام معاینه سالانه لگن و تست پاپ اسمیر مهم و ضروری است. متخصص زنان در این روش‌ها ناهنجاری‌های دهانه رحم را بررسی می‌کنند.

• زرد یا سبز

ترشحات زرد یا سبز به خصوص هنگامی که غلیظ، کلفت یا همراه با بوی نامطبوع باشند، طبیعی نیست. این نوع ترشحات ممکن است نشانه‌ای از عفونت تریکومونیازیس “trichomoniasis” باشد. معمولاً این نوع عفونت از طریق مقاربت جنسی منتقل می‌شود.

دلایل ترشحات واژن

ترشحات طبیعی واژن یک عملکرد بدنی سالم و طبیعی است. این روش، بدن شما را تمیز کرده و از واژن محافظت می‌کند. به عنوان مثال افزایش ترشحات در خلال تحریک جنسی و تخمک گذاری طبیعی است. ورزش، استفاده از قرص‎های جلوگیری از بارداری و استرس عاطفی نیز ممکن است منجر به ترشح شود.

معمولاً ترشحات غیر طبیعی واژن در اثر عفونت ایجاد می‌شوند:

• واژینوز باکتریال “Bacterial vaginosis”

واژینوز باکتریال یک عفونت باکتریایی کاملاً شایع است. این عفونت باعث افزایش ترشحات واژن می‌شود که بوی شدید، بد و گاهی بوی شبیه به ماهی دارد؛ اگرچه این عفونت در برخی موارد هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. زنانی که رابطه جنسی دهانی انجام می‌دهند یا چندین شریک جنسی دارند، خطر ابتلا به این عفونت را افزایش می‌دهند.

• تریکومونیازیس “Trichomoniasis”

تریکومونیازیس نوع دیگری از عفونت است. این عفونت توسط ارگانیسم تک یاخته‌ای یا تک سلولی ایجاد می‌شود. معمولاً این عفونت در اثر تماس جنسی منتقل می‌شود همچنین این احتمال وجود دارد که با به اشتراک گذاشتن حوله یا لباس حمام به آن مبتلا شوید. در نتیجه ترشحات زرد یا سبز ایجاد می‌شود که بوی بدی می‌دهند. درد، التهاب و خارش نیز از علائم رایج آن است، اگرچه برخی از افراد هیچ علائمی را تجربه نمی‌کنند.

• عفونت مخمر “Yeast infection”

عفونت مخمر یک عفونت قارچی است که علاوه بر احساس سوزش و خارش، ترشحات سفید و شبیه به پنیر تولید می‌کند. وجود مخمر در واژن طبیعی است اما رشد آن می‌تواند در شرایط خاص خارج از کنترل، چندین برابر شود.

موارد زیر ممکن است احتمال عفونت‌های مخمری شما را افزایش دهد:

• فشار
• دیابت
• استفاده از قرص‌های جلوگیری از بارداری
• بارداری
• آنتی بیوتیک به خصوص استفاده طولانی مدت در طی 10 روز
• سوزاک و کلامیدیا “chlamydia”

سوزاک و کلامیدیا، عفونت‌های مقاربتی (STI) هستند که می‌توانند ترشحات غیرطبیعی ایجاد کنند. رنگ این عفونت‌ها اغلب زرد، مایل به سبز یا آبی آسمانی (کم رنگ) است.

• بیماری التهابی لگن (PID)

بیماری التهابی لگن (PID) عفونتی است که اغلب در اثر تماس جنسی گسترش می‎یابد. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که باکتری‌ها واژن به اندام‌های دیگر تولید مثل گسترش می‌یابند. در این شرایط ممکن است ترشحاتی سنگین و با بوی بد ایجاد شود.

• ویروس پاپیلومای “papillomavirus” انسانی (HPV) یا سرطان دهانه رحم

ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در اثر تماس جنسی منتقل می‌شود. این وضعیت می‌تواند منجر به سرطان دهانه رحم شود. گرچه ممکن است هیچ علائمی وجود نداشته باشد اما این نوع سرطان می‌تواند ترشحات خونی، قهوه‌ای یا آبکی با بوی نامطبوع ایجاد کند. با تست پاپ اسمیر سالانه و آزمایش HPV به راحتی می‌توان سرطان دهانه رحم را بررسی کرد.

هنگامی که بوی غیر طبیعی واژن در اثر عفونت ایجاد شود، پس از دوره کمون عفونت ظاهر می‌شود. به طور عمده، زنان هیچ علائمی را تجربه نمی‌کنند (85٪ زنان مبتلا به تریکومونیازیس و نیمی از مبتلایان به واژینوز باکتریایی بدون علامت هستند).

طبق تحقیقات انجام شده، واژینوز باکتریایی و عفونت‌های مخمری از راه جنسی منتقل نمی‌شوند. این بدان معناست که تنها علت بوی غیرطبیعی واژن که ممکن است در هنگام مقاربت جنسی منتقل شود، تریکومونیازیس است. اولین علائم آن (از جمله بوی غیرطبیعی) 5-28 روز پس از آلوده شدن فرد قابل مشاهده و استشمام است.

چه موقع باید به دنبال کمک و مراقبت‌های پزشکی باشید؟

اگر ترشحات غیرمعمول و علائم خاصی دارید، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.

علائمی که باید مراقب آن‌ها باشید عبارتند از:

• تب
• درد در شکم
• کاهش وزن بدون دلیل
• خستگی
• افزایش ادرار

اگر در مورد طبیعی بودن ترشحات نگرانی دارید، می‌بایست برای ملاقات با پزشک خود وقت بگیرید. نگرانی‌های خود را با او مطرح نمایید و به سوالات پزشک خود با دقت پاسخ دهید.

اگر بوی مداوم غیرطبیعی واژن و سایر علائم یا نشانه‌های ذکر شده را دارید، باید در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید. ممکن است به یک عفونت یا سرطان شدید مبتلا شوید.

سعی نکنید خودتان بیماری را تشخیص دهید

با توجه به این موضوع که ممکن است شرایط مختلف به یک شکل آشکار شوند، نمی توانید علت بوی غیر طبیعی واژن را به درستی تشخیص دهید. علاوه بر این، تشخیص توسط خودتان و خود درمانی احتمالاً بی تأثیر است و ممکن است مضر باشد.

آن‌چه در قرار ملاقات با پزشک انتظار می‌رود

وقتی جهت تشخیص یا درمان ترشح غیرطبیعی واژن به پزشک مراجعه می‌کنید، معاینه جسمی از جمله معاینه لگن برای شما انجام می‌گردد. همچنین پزشک چندین سوال درباره علائم، چرخه قاعدگی و فعالیت جنسی از شما خواهد پرسید. در بسیاری از موارد، با معاینه بدنی یا لگنی می‌توان عفونت را به راحتی تشخیص داد.

اگر پزشک نتواند بلافاصله مشکل را تشخیص دهد، ممکن است آزمایشاتی را برای شما انجام دهد. پزشک یا متخصص مربوطه ممکن است، دهانه رحم شما را بخراشد و از آن نمونه برداری کند تا HPV یا سرطان دهانه رحم را بررسی نماید. همچنین این امکان وجود دارد که ترشحات شما در زیر میکروسکوپ بررسی شود تا عامل عفونی مشخص گردد. هنگامی که پزشک بتواند علت ترشح غیر طبیعی را تشخیص دهد، به شما گزینه‌های درمانی داده می‌شود.

مراقبت در منزل جهت بهبود ترشحات واژن

به منظور جلوگیری از عفونت، بهداشت شخصی خود را رعایت کرده و لباس زیر پنبه‌ای (با امکان عبور هوا) بپوشید. از اسپری یا شستشو با مواد شیمیایی استفاده نکنید زیرا این روش با از بین بردن باکتری‌های مفید ترشحات را بدتر می‌کند. همچنین به منظور جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی، رابطه جنسی ایمن داشته باشید و از کاندوم استفاده نمایید.

به منظور کاهش احتمال عفونت‌های مخمری همزمان با مصرف آنتی بیوتیک، ماستی بخورید که دارای باکتری‌های مفید زنده و فعال است. اگر مطمئن هستید که به عفونت مخمر مبتلا هستید، می‌توانید آن را با کرم یا شیاف عفونت مخمر بدون نسخه نیز درمان نمایید.

به طور کلی روش های زیر ممکن است در به حداقل رساندن بوی واژن کمک کنند:

• بهداشت مناسب (شستن ناحیه تناسلی با صابون ملایم)

• عدم استفاده مداوم از اسپری‌های شیمیایی

• درمان و پیگری بیماری، هنگامی که شریک زندگی شما نیاز به درمان دارد

این موضوع که آیا شریک زندگی شما نیاز به درمان دارد، به علت بوی غیرطبیعی واژن بستگی دارد. اگر بوی بد ناشی از تریکومونیازیس بوده است، بله شریک زندگی (همسر) شما باید تحت درمان قرار گیرد. علاوه بر این، توصیه می‌شود تا پایان دوره درمان از رابطه جنسی خودداری کنید.

بوی غیر طبیعی واژن چقدر خطرناک است

همچنان علت بوی غیرطبیعی واژن تعیین می‌کند که آیا ممکن است دچار عوارض جدی در سلامتی شده باشید یا خیر.

به عنوان مثال در صورت عدم درمان، عفونت‌های دستگاه تناسلی در زنان باردار ممکن است منجر به زایمان زودرس (هفته 37 بارداری) شود. اگر بوی غیر طبیعی واژن ناشی از سرطان باشد، عواقب آن ممکن است به اندازه مرگ جدی باشد. به همین دلیل اکیداً توصیه می‌شود برای معاینه و آزمایش به پزشک مراجعه کنید و تشخیص درست و علمی را به دست آورید.

بوی غیر طبیعی واژن شایع است و می‌تواند در اثر موارد مختلف ایجاد شود. این موضوع بسیار مهم است که علت بیماری و بو تعیین شود و به درستی درمان گردد. این اقدامات از نتایج مخرب بر سلامتی جلوگیری کرده و سلامتی کلی شما را بهبود می‌بخشد.

به منظور تشخیص و درمان بوی بد واژن به کدام متخصص مراجعه شود؟

پزشک زنان و زایمان ممکن است ترشحات واژن را در زیر میکروسکوپ بررسی کند و به دنبال “سرنخ‌های” بیماری، سلول‌های واژن پوشیده شده از باکتری باشد که نشانه واژینوز باکتریایی است. pH واژن را آزمایش می‌کند. پزشک شما ممکن است با قرار دادن یک نوار تست pH در واژن، اسیدیته واژن شما را بررسی کند.

تشخیص عفونت مخمر با گرفتن شرح حال پزشکی توسط متخصص زنان و پرسیدن علائم شما آغاز می‌شود. پزشک شما با انجام معاینه لگن، بیماری را تشخیص می‌دهد. در طول معاینه، یک اسپکولوم “speculum” در واژن قرار داده می‌شود تا پزشک بتواند علائمی مانند تورم یا ترشح را بررسی کند.